Polski rynek usług cyfrowych wobec Strategii Jednolitego Rynku Cyfrowego

Polski rynek usług internetowych stanął przed poważnym wyzwaniem - jak zapewnić konsumentom wysoką jakość świadczonych usług przy jednoczesnym zachowaniu konkurencyjnych cen? W obliczu nadchodzących zmian w polityce Unii Europejskiej, dla dostawców usług cyfrowych to zadanie będzie jeszcze trudniejsze do wykonania.

Wygląda na to, że Unia Europejska dąży do konsolidacji konkurencji w obszarach związanych z usługami cyfrowymi. Nie sposób poprzeć takiej postawy, bowiem zdaniem ekspertów w dziedzinie usług telekomunikacyjnych, dla konsumenta oznacza to zapowiedź zmian na… gorsze.

Cel konsolidacji rynku usług telekomunikacyjnych

Strategia Jednolitego Rynku Cyfrowego może na zawsze zmienić kierunek rozwoju usług cyfrowych w Polsce i całej Unii Europejskiej. Celem Strategii, opracowanej przez Komisję Europejską, jest doprowadzenie rynku do takiego stanu, w którym wszyscy mieszkańcy Europy będą mogli swobodnie korzystać z sieci komórkowych bez opłat roamingowych. Aby cel ten mógł zostać zrealizowany, Komisja Europejska uruchomiła, wraz z uchwaleniem Strategii, wiele innych mechanizmów. Są nimi m.in.: plan zniesienia barier dla handlu transgranicznego, poprawa bezpieczeństwa danych, próba polepszenia dostępu do treści cyfrowych czy też zwiększenie zaufania do usług cyfrowych. ¹

Szczytne cele niestety nijak mają się do realiów branży dostawców usług telekomunikacyjnych. Otóż taka droga rozwoju rynku dla dostawców Internetu niesie szereg niepokojących zmian. Strategia Jednolitego Rynku Cyfrowego opiera się na inwestowaniu w największe przedsiębiorstwa świadczące usługi cyfrowe. Transze mają być przeznaczane na działania innowacyjne. Istnieje ryzyko, że Unia Europejska będzie silnie wspierać konsolidację przede wszystkim największych operatorów usług telekomunikacyjnych. Dla mniejszych przedsiębiorstw, konsolidacja głównych graczy rynku cyfrowego jest jednoznaczna z przyzwoleniem na oligopol dostawcy krajowego i jego miażdżącą przewagę nad operatorem lokalnym. Zadaniem polskiego rządu będzie ochrona lokalnych przedsiębiorców przed wykluczeniem z rynku cyfrowego. Pytanie - czy znajdzie sie na to wola poltyczna ze strony polskiego rządu, czy lokalni tańsi i lepsi dostawcy usług zostaną unicestwieni? A na rynku pozostaną jedynie giganci drenujący do granic możliwości kieszenie klientów?

Konkurencyjność czy oligopol?

Jednym z priorytetów, przedstawianych przez Komisję Europejską, jest zwiększenie konkurencyjności w oparciu o interoperacyjność i usługi cyfrowe. Interoperacyjność odnosi się do ułatwienia przepływu danych między dostawcami a odbiorcami, między organami państwowymi, służbami publicznymi i jednostkami administracyjnymi. Zwiększenie konkurencyjności odnosi się do różnic w dostępie do usług cyfrowych w aglomeracjach miejskich i obszarach wiejskich.

Najbardziej kontrowersyjny wydaje się następujący cel: zwiększenie konkurencyjności w oparciu o usługi cyfrowe. W interpelacji Jednolitego Rynku Cyfrowego, Komisja Europejska wyraźnie wskazuje, że oczekuje na pojawienie się w UE marek globalnych. Zdaniem Unii, wkroczenie największych przedsiębiorstw z branży usług cyfrowych spoza Wspólnoty, będzie korzystne zarówno dla Europejczyków, jak i dla marek europejskich, które zyskają możliwość otwarcia się na międzynarodowy rynek usług cyfrowych.

W przedstawionych założeniach, niepokoi przede wszystkim wizja niekorzystnej cenowo dla polskiego konsumenta oferty. Z drugiej strony - jak klient ma otrzymać atrakcyjne warunki, skoro główni dostawcy będą ze sobą współpracować, a na rynku zaczną się pojawiać globalne marki? Ponadto istnieje ryzyko, że konsument, postawiony przed wyborem między kilkoma największymi markami w Polsce, nie będzie poszukiwał ofert w środowisku lokalnym. Już teraz, poprzez wysokobudżetowe kampanie reklamowe, klienci zapewniani są, że wartościowe oferty pochodzą wyłącznie ze strony dostawców ogólnokrajowych, tj. największych firm w branży. Wybranie oferty lokalnego dostawcy może zostać odebrane jako niemodne, a nawet nierozsądne.

Bardzo realny staje się powrót scenariusza, który na rynku usług telekomunikacyjnych ziścił się 10 lat temu. Wówczas Polacy mieli do wyboru jedną z trzech sieci komórkowych. Wszystkie oferty były bardzo niekorzystne cenowo, a jakość obsługi klienta zmarginalizowano. W dzisiejszym świecie, w którym niezadowolony klient ma ogromny wybór i może swobodnie przejść do konkurencji, wizja monopolu/oligopolu wydaje się nie do pomyślenia. Niestety, w takim kierunku może zmierzać przyszłość branży telekomunikacyjnej…

Szanse i zagrożenia dla lokalnych dostawców

W jaki sposób regionalni dostawcy usług internetowych mogą bronić się przed największymi graczami, skoro Unia Europejska sama zachęca ich do wejścia na europejski rynek? Pojawia się sprzeczność interesów. Zamiast otrzymania wsparcia w procesie dostarczaniu usług telekomunikacyjnych na tereny mniej zurbanizowane, drobne przedsiębiorstwa sektora będą musiały stoczyć walkę o przetrwanie.

Lokalni dostawcy usług cyfrowych mają jednak kilka asów w rękawie. Elastyczność oferty, indywidualne podejście do klienta, możliwość negocjacji warunków umowy, błyskawiczna reakcja na problemy - to tylko niektóre korzyści, jakie oferują mniejsi operatorzy. Współczesny konsument nie chce być traktowany masowo. Pragnie spersonalizowanego produktu. Dopasowanie oferty do jego potrzeb może okazać się kluczowe w wyborze dostawcy. Dobry kontakt z konsumentami oraz szybkie naprawianie awarii są bezcennymi walorami w świecie masowych usług i niekończących się, bezowocnych połączeń z Biurem Obsługi Klienta.

Dbałość o jakość obsługi daje lokalnym przedsiębiorcom duże szanse na utrzymanie i rozwój swojej pozycji na rynku usług cyfrowych. Dostawca regionalny ma jednak tylko potencjalną przewagę – jej urzeczywistnienie spoczywa już w rękach odbiorców.

Zespół Operatorzy.net.pl

1. Komunikat Komisji Europejskiej - strategia Jednolitego Rynku Cyfrowego dla Europy, https://mac.gov.pl/files/komunikat_komisji_europejskiej_-_strategia_jednolitego_rynku_cyfrowego.pdf , stan z dnia 29.01.2016